
Pierwsza polska czerwona księga zwierząt została wydana w roku 1992 (Głowaciński Z. Red. Polska czerwona księga zwierząt. PWRiL, Warszawa). Zawiera ona rejestr i opis 113 gatunków kręgowców oraz 28 gatunków bezkręgowców zagrożonych wyginięciem w skali kraju. Wśród zamieszczonych w księdze gatunków, 95 występuje także na terenie województwa śląskiego.
Druga edycja polskiej czerwonej księgi zwierząt została podzielona na dwa tomy. Pierwszy z nich, poświęcony wyłącznie jednej grupie zwierząt - kręgowcom, ukazał się w roku 2001 (Głowaciński Z. Red. Polska czerwona księga zwierząt. Kręgowce. PWRiL, Warszawa). Zawiera on dane o 130 gatunkach, w tym o dwóch wymarłych na świecie i 14 zanikłych w Polsce. W stosunku do poprzedniego wydania, nowe zostało uzupełnione o 24 gatunki kręgowców, z których 13 występuje również na terenie województwa śląskiego. Siedem gatunków - kormoran, gągoł, błotniak łąkowy, kropiatka, bóbr europejski, smużka i wydra, z uwagi na poprawę stanu ich populacji, nie zostało uwzględnionych w najnowszym wydaniu czerwonej księgi. W księdze zamieszczono natomiast 73 gatunki, które odnotowane zostały dotychczas także na terenie województwa śląskiego, w tym 12 nowych, włączonych do księgi po raz pierwszy.
Wykaz gatunków kręgowców stwierdzonych w województwie śląskim
zamieszczonych w Polskiej czerwonej księdze zwierząt 3
Gromada: Krągłouste (Cyclostomata) |
Nazwa polska |
Nazwa łacińska |
Kategoria zagrożenia 1992 1 |
Kategoria zagrożenia 2001 2 |
Minóg rzeczny * |
Lampetra fluviatilis |
V |
NT |
Minóg strumieniowy |
Lampetra planeri |
V |
NT |
Gromada: Ryby (Pisces) |
Nazwa polska |
Nazwa łacińska |
Kategoria zagrożenia 1992 1 |
Kategoria zagrożenia 2001 2 |
Głowacica * |
Hucho hucho |
R |
CR |
Głowacz pręgopłetwy |
Cottus poecilopus |
|
NT |
Jesiotr zachodni |
Acipenser sturio |
ExP |
EXP |
Łosoś * |
Salmo salar |
E |
CR |
Piekielnica |
Alburnoides bipunctatus |
|
VU |
Piskorz |
Misgurnus fossilis |
|
NT |
Różanka |
Rhodeus sericeus |
|
NT |
Gromada: Płazy (Amphibia) |
Nazwa polska |
Nazwa łacińska |
Kategoria zagrożenia 1992 1 |
Kategoria zagrożenia 2001 2 |
Traszka karpacka |
Triturus montandoni |
R |
LC |
Traszka grzebieniasta |
Triturus cristatus |
|
NT |
Gromada: Gady (Reptilia) |
Nazwa polska |
Nazwa łacińska |
Kategoria zagrożenia 1992 1 |
Kategoria zagrożenia 2001 2 |
Gniewosz plamisty |
Coronella austriaca |
|
VU |
Jaszczurka zielona ** |
Lacerta viridis |
I |
EXP |
Wąż Eskulapa * |
Elaphe longissima |
E |
CR |
Żółw błotny |
Emys orbicularis |
E |
EN |
Gromada: Ptaki (Aves) |
Nazwa polska |
Nazwa łacińska |
Kategoria zagrożenia 1992 1 |
Kategoria zagrożenia 2001 2 |
Batalion *** |
Philomachus pugnax |
V |
EN |
Bączek |
Ixobrychus minutus |
|
VU |
Bąk |
Botaurus stellaris |
V |
LC |
Bielik |
Haliaeetus albicilla |
R |
LC |
Błotniak łąkowy |
Circus pygargus |
V |
|
Cietrzew |
Tetrao tetrix |
|
EN |
Czapla purpurowa |
Ardea purpurea |
I |
LC |
Dzierzba czarnoczelna *** |
Lanius minor |
E |
CR |
Dzierzba rudogłowa *** |
Lanius senator |
V |
CR |
Dzięcioł białogrzbiety |
Dendrocopos leucotos |
R |
NT |
Dzięcioł trójpalczasty |
Picoides tridactylus |
R |
VU |
Gadożer *** |
Circaetus gallicus |
V |
CR |
Gągoł |
Bucephala clangula |
O |
|
Głuszec |
Tetrao urogallus |
E |
CR |
Hełmiatka |
Netta rufina |
R |
LC |
Kania czarna |
Milvus migrans |
|
NT |
Kania ruda |
Milvus milvus |
O |
NT |
Kormoran |
Phalacrocorax carbo |
O |
|
Kraska *** |
Coracias garrulus |
V |
CR |
Kropiatka |
Porzana porzana |
V |
|
Kulik wielki |
Numenius arquata |
V |
VU |
Kulon *** |
Burhinus oedicnemus |
E |
CR |
Orlik krzykliwy *** |
Aquila pomarina |
R |
LC |
Orzeł przedni *** |
Aquila chrysaetos |
E |
EN |
Podgorzałka *** |
Aythya nyroca |
|
EN |
Podróżniczek |
Luscinia svecica |
|
NT |
Puchacz |
Bubo bubo |
R |
NT |
Puszczyk uralski |
Strix uralensis |
R |
LC |
Rożeniec |
Anas acuta |
V |
EN |
Rybitwa białoskrzydła |
Chlidonias leucopterus |
R |
NT |
Rybitwa białowąsa |
Chlidonias hybridus |
R |
LC |
Rybołów *** |
Pandion haliaetus |
E |
VU |
Sokół wędrowny *** |
Falco peregrinus |
E |
CR |
Sieweczka obrożna |
Charadrius hiaticula |
V |
VU |
Sowa błotna *** |
Asio flammeus |
V |
VU |
Sóweczka *** |
Glaucidium passerinum |
R |
LC |
Ślepowron |
Nycticorax nycticorax |
R |
LC |
Świstun *** |
Anas penelope |
R |
CR |
Wąsatka |
Panurus biarmicus |
R |
LC |
Włochatka |
Aegolius funereus |
R |
LC |
Zielonka |
Porzana parva |
V |
NT |
Gromada: Ssaki (Mammalia) |
Nazwa polska |
Nazwa łacińska |
Kategoria zagrożenia 1992 1 |
Kategoria zagrożenia 2001 2 |
Borowiaczek |
Nyctalus leisleri |
R |
VU |
Bóbr europejski |
Castor fiber |
O |
|
Darniówka tatrzańska |
Pitymys tatricus |
R |
LC |
Koszatka |
Dryomys nitedula |
R |
NT |
Mroczek posrebrzany |
Vespertilio murinus |
R |
LC |
Mroczek pozłocisty |
Eptesicus nilssonii |
R |
NT |
Niedźwiedź brunatny |
Ursus arctos |
R |
NT |
Nocek Bechsteina |
Myotis bechsteinii |
V |
NT |
Nocek łydkowłosy |
Myotis dasycneme |
|
EN |
Nocek orzęsiony |
Myotis emarginatus |
E |
EN |
Norka europejska |
Mustela lutreola |
ExP |
EXP |
Podkowiec duży |
Rhinolophus ferrumequinum |
|
LC |
Podkowiec mały |
Rhinolophus hipposideros |
E |
EN |
Popielica |
Glis glis |
R |
NT |
Ryś |
Felis lynx |
R |
NT |
Rzęsorek mniejszy |
Neomys anomalus |
R |
LC |
Smużka |
Sicista betulina |
R |
|
Suseł moręgowany |
Spermophilus citellus |
I |
EXP |
Tarpan |
Equus gmelini |
Ex |
EX |
Tur |
Bos primigenius |
Ex |
EX |
Wilk |
Canis lupus |
R |
NT |
Wydra |
Lutra lutra |
R |
|
Żbik * |
Felis silvestris |
E |
EN |
Żubr |
Bison bonasus |
O |
EN |
|
* |
Gatunki zanikłe lub prawdopodobnie zanikłe w województwie śląskim. |
** |
Pojedyncze osobniki jaszczurki zielonej były obserwowane na przełomie lat 60. i 70., jak również w ostatnich latach, w okolicach Ustronia (Beskid Śląski), ale najprawdopodobniej było to stanowisko sztuczne. |
*** |
Gatunki obecnie nielęgowe lub prawdopodobnie lęgowe. |
1 |
Kategorie zagrożenia gatunków: Ex - gatunki wymarłe w świecie; ExP - gatunki zanikłe lub prawdopodobnie zanikłe w Polsce; E - gatunki skrajnie zagrożone i ginące; V - gatunki narażone na wyginięcie; R - gatunki rzadkie; O - gatunki wydobyte z niebezpieczeństwa; I - gatunki o nieokreślonym statusie (Głowaciński Z. Red. 1992. Polska czerwona księga zwierząt. PWRiL, Warszawa). |
2 |
Kategorie zagrożenia gatunków: EX - gatunki wymarłe w świecie; EXP - gatunki zanikłe lub prawdopodobnie zanikłe w Polsce; CR - gatunki skrajnie zagrożone; EN - gatunki bardzo wysokiego ryzyka, silnie zagrożone; VU - gatunki wysokiego ryzyka, narażone na wyginięcie; NT - gatunki niższego ryzyka, ale bliskie zagrożenia; LC - gatunki najmniejszej troski (gatunki w kraju nie wykazujące na razie regresu populacyjnego i nie należące do zbyt rzadkich, a nawet lokalnie i/lub czasowo zwiększające swój stan posiadania, a także takie, które reprezentowane są przez populacje marginalne, ledwie zaznaczające się i nietrwałe) (Głowaciński Z. Red. 2001. Polska czerwona księga zwierząt. Kręgowce. PWRiL, Warszawa). |
3 |
W przypadku ptaków uwzględniono wyłącznie te gatunki, dla których kiedykolwiek odnotowano lęg. |
|
Materiał strony opracowano 30 września 2002 roku. Autor opracowania: A. Wower.